روش های تشخیص تنگی مجرای ادراری در کودکان

تنگی مجرای ادرار در کودکان یکی از مشکلات نسبتا نادر است که می تواند عوارض قابل ملاحظه ای برای سلامت ادراری آنها ایجاد کند. این عارضه ممکن است به صورت مادرزادی یا اکتسابی شکل گیرد.

از نظر پزشکی، تنگی مجرای ادرار در کودکان ممکن است با علائم غیراختصاصی نظیر دشواری در ادرار، فوریت ادراری، احساس ادرار ناقص و گاهی هماتوری (خون در ادرار) ظاهر شود.

این علائم ممکن است با سایر بیماریهای ادراری اشتباه گردد، به همین دلیل تشخیص درست اهمیت بسیاری دارد.

اولین قدم برای تشخیص، گرفتن سوابق دقیق پزشکی و معاینه فیزیکی می باشد. در مراحل بعدی، از آزمایشات متنوعی برای تأیید تشخیص استفاده می شود:

• اورتروگرام رتروگراد (RUG): یکی از مهم ترین آزمایشات تصویربرداری است که به واسطه آن می توان موضع و مقدار تنگی را به دقت مشخص کرد
• سیستوپیلوروگرافی (VCUG): این روش برای ارزیابی عملکرد مثانه و مجرای ادرار هنگام ادرار انجام می شود و انجام این آزمایش نشان می دهد آیا بازگشت ادرار وجود دارد یا خیر
• سیستوسکوپی: در این روش، با استفاده از دستگاه سیستوسکوپ (دوربین کوچک برای مشاهده داخل مثانه و مجرا) می توان مستقیما ناحیه تنگ شده را بررسی کرد

بر اساس نتایج این آزمایشات، پزشک مسیر درمان را مشخص می کند. برای تنگی های خفیف، و ممکن است اورتروتومی داخلی با دید مستقیم (DVIU) مورد استفاده قرار گیرد.

برای موارد پیچیده تر، ممکن است نیاز به جراحی باز یا حتی انتقال پلکی بافتی برای بازسازی مجرای ادرار باشد.

در نهایت، باید تأکید کرد که تنگی مجرای ادرار در کودکان با شناخت به موقع و انتخاب درمان مناسب، قابل مدیریت و بهبود می باشد و می توان از عوارض بلندمدت جلوگیری نمود. 

درمان تنگی مجرای ادراری

درمان تنگی مجرای ادرار در کودکان بسته به شدت تنگی، محل آن و علائم بالینی کودک انتخاب می‌شود. روش‌های درمانی شامل موارد زیر است:

۱. درمان‌های غیرجراحی (کم تهاجمی)

اتساع مجرا (Dilation):

در این روش، پزشک با استفاده از میله‌های نازک و افزایش تدریجی قطر آنها، مجرای ادرار را باز می‌کند. این درمان معمولاً برای تنگی‌های خفیف و موقت استفاده می‌شود. 

ممکن است نیاز به چند جلسه تکرار داشته باشد.

کاتترگذاری (Catheterization):

گاهی برای باز نگه داشتن مجرا، کاتتر (لوله نازکی) برای چند روز در مثانه قرار داده می‌شود. این روش هم بیشتر برای تنگی‌های کوتاه یا بعد از آسیب موقتی به کار می‌رود.

۲. درمان‌های جراحی

اورتروتومی داخلی (Internal Urethrotomy): 

در این روش از یک ابزار مخصوص برای بریدن تنگی از داخل مجرا استفاده می‌شود. این عمل معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود. مناسب برای تنگی‌های کوتاه و کم‌عمق است.

بازسازی مجرای ادرار (Urethroplasty):

برای تنگی‌های شدید، طولانی یا مواردی که با روش‌های دیگر درمان نشده‌اند، عمل جراحی باز لازم است. 

در این عمل، بخش تنگ شده برداشته یا با بافت‌های پیوندی (مثل بافت دهان یا پوست) ترمیم می‌شود. این روش ماندگاری بالایی دارد و احتمال بازگشت تنگی کمتر است.

۳. درمان حمایتی و مراقبت پس از درمان

آنتی‌بیوتیک‌ها:

برای پیشگیری از عفونت ادراری قبل و بعد از عمل جراحی تجویز می‌شود.

مراقبت از کاتتر:

در صورت گذاشتن کاتتر، آموزش والدین درباره‌ی نحوه تمیز کردن و مراقبت از آن اهمیت زیادی دارد.

پیگیری منظم:

پس از درمان تنگی مجرای ادرار در کودکان، پیگیری‌های منظم برای بررسی بازگشت تنگی یا بروز عوارض ضروری است.

آزمایش‌هایی مانند سونوگرافی کلیه‌ها و مجاری ادراری یا عکس رنگی (VCUG) ممکن است مجدداً درخواست شود.

نکات مهم در انتخاب روش درمان

• سن کودک
• طول و شدت تنگی
• سابقه عفونت‌های ادراری یا آسیب‌های قبلی
• وجود بیماری‌های زمینه‌ای مثل اختلالات مادرزادی مجاری ادراری

جمع‌بندی

تنگی مجرای ادرار در کودکان یک بیماری قابل درمان است، ولی نیاز به تشخیص به‌موقع، انتخاب روش مناسب درمان و پیگیری دقیق دارد.

با مراجعه‌ی به‌موقع به متخصص اورولوژی کودکان و انجام درمان مناسب، می‌توان از آسیب‌های دائمی به دستگاه ادراری جلوگیری کرد و کیفیت زندگی کودک را بهبود بخشید.

درباره دکتر بهار اشجعی

دکتر بهار اشجعی دارای بورد فوق تخصصی در جراحی کودکان و نوزادان از پزشکان منحصر به فرد و ماهر در زمینه جراحی اطفال و کودکان در تهران هستند، ایشان دوره پزشکی عمومی را در دانشگاه شهید بهشتی تهران گذراندند و بعد از اتمام دوره پزشکی عمومی به تحصیل در رشته جراحی عمومی در دانشگاه شهید بهشتی تهران پرداختند، بلافاصله بعد از فارغ التحصیلی در رشته جراحی عمومی، در رشته جراحی اطفال پذیرفته شدند و دوره جراحی اطفال را در دانشگاه علوم پزشکی تهران گذراندند و موفق به کسب رتبه اول کشوری در برد فوق تخصصی جراحی اطفال شدند.

خدمات دکتر بهار اشجعی

• جراحی فتق کشاله ران در کودکان
• جراحی فتق ناف در کودکان
• تنگی مجرای ادرار در کودکان
• جراحی هیپوسپادیاس در کودکان
• ختنه در کودکان
• عدم نزول بیضه در کودکان

راه های ارتباط با ما

مطب: تهران ـ انتهای بلوار کشاورز، رو به روی درب شرقی بیمارستان امام خمینی، ساختمان شیشه ای سبز، پلاک ۳۷۰ ساختمان ۴۱۶ طبقه ۳ واحد ۱۹

تلفن:

۰۲۱-۴۴۸۰۶۶۶۸ 

۰۲۱-۴۴۸۴۱۸۶۲

بیمارستان کودکان تهران: تقاطع خیابان طالقانی و ولیعصر، روبروی جهاد کشاورزی، پلاک ۴۵۴

بیمارستان لاله شهرک غرب: تهران ، شهرک غرب ، فاز ۵ ، خیابان سیمای ایران ، نبش فلامک جنوبی

منبع: https://dr-ashjaei.com/